50 jaar Natuurpunt Oost-Brabant: Een terugblik

In 2021 bestaat Natuurpunt Oost-Brabant, Regionale Vereniging Natuur en Landschap, 50 jaar. Het past hier om terug te blikken op de acties en verwezenlijkingen van de Vereniging. In de campagne die we naar aanleiding hiervan zullen lanceren, zal het verleden immers dienen als springplank voor de toekomst.

1965-1975
De aanloop en oprichting

Een aantal lokale natuurbeschermingsgroepen, gesteund door Edgar Kesteloot, opereren onder de naam ‘Ornithologische
Commissie’ in de late jaren 60 resp. in de gemeenten Honsem, Boutersem, Messelbroek, Rillaar en Bost. Naar aanleiding van het eerste Europese Jaar
voor Natuurbehoud (1970) wordt een gezamenlijk tijdschriftje uitgegeven: ‘Nu of Nooit’.

De eerste bovenlokale acties waren gericht tegen de verkaveling van het domein Hottat (Lovenjoel/Pellenberg) en de open ruimte tussen Pellenberg, Korbeek-Lo en Lovenjoel en tegen asfaltering van tientallen km boswegen in Meerdaalwoud. Beide met succes.

Op 19 november 1971 grijpt de officiële oprichting van de Vereniging plaats onder de naam ‘Overkoepelende Raad voor Organisatie van Milieubeheer’ (OROMB). Voegden zich bij de oorspronkelijke groep: het actiecomité Kesselberg (tegen de motorcross op de Kesselberg) en natuurbeschermers uit Hoegaarden. In 1975 wordt de naam veranderd in Regionale Vereniging Natuur en Landschap vzw.

De wapenfeiten uit de beginperiode
• Succesvolle campagne tegen de motorcrosswedstrijden (de fameuze Paastrofee) op de Kesselberg (Kessel-Lo, Leuven).
Resultaat: klassering Kesselberg eind 1972.
• Jarenlange actie tegen een grootschalige recreatiewaterplas in de ganse Demervallei van Aarschot tot Diest en een hierbij horende villaverkaveling in de bossen van Averbode en van de Merode. Dankzij een proces van actievoeren, inventariseren en dialoog slaagt de jonge vrijwilligersvereniging erin de plannen te laten afvoeren. Nu is dit gebied aangeduid als  Vogelrichtlijn- en Habitatgebied en zijn de Demerbroeken en de Merodebossen grootse natuurreservaten deel uitmakend van het Natura 2000 netwerk.
• Succesvolle actie voor de klassering van de Wijngaardberg en de Beninksberg, twee ijzerzandsteenheuvels in Wezemaal.
Beide zijn nu natuurreservaat. De actie voor de redding van de Middelberg en het aangrenzende bos- en heidecomplex in Nieuwenhuyzen (Rotselaar), intussen op de gewestplannen aangeduid als natuurgebied, mislukte omwille van een oude verkavelingsvergunning die aanleiding kon geven tot dure planschadevorderingen.
• Actie voor de redding van het Walenbos (Tielt-Winge) van ontginning voor nieuwe boerderijvestigingen naar het voorbeeld van de Zegge in Geel. De toenmalige Kleine Landeigendom (voorganger van de Vlaamse Landmaatschappij en gangmaker van de ruilverkavelingen) had hiertoe al een grote hoeveelheid gronden verworven. Resultaat: klassering als landschap. Nu is het Walenbos één van de grootste Vlaamse natuurreservaten.
• Succesvolle acties in de omgeving van Aarschot: tegen de doorsnijding van ’s Hertogenheide door de ring rond Aarschot, tegen de ontzanding van Schoonhoven bij de aanleg van de A2, tegen het storten in Vorsdonkbroek. Beide laatste zijn nu robuuste natuurreservaten. Vorsdonkbroek is één van de eerste gebieden waarin percelen binnen het werkingsgebied als particulier natuurreservaat worden aangekocht (1986) dankzij de oprichting van het Natuurfonds Hageland (zie hieronder) door de Regionale Vereniging Natuur en Landschap (nu NPOB).

Zin gekregen om meer te lezen over onze rijke geschiedenis: klik hier