1971-2021: 50 jaar Regionale Vereniging Natuur en Landschap. Een toekomstvisie rond biodiversiteit, natuur en landschap, klimaat

Een toekomstvisie rond biodiversiteit, natuur en landschap, klimaat  

50 jaar vieren is ook ambitieus vooruitkijken naar de komende uitdagingen. Daarom ontwikkelde de vereniging in dit feestjaar 2021 ook een toekomstvisie binnen een breed referentiekader van internationale en Europese klimaat-, biodiversiteits- en milieuproblematiek en een vertaling van deze ambities naar Oost-Brabant.
19 september 2021
 
Vanuit de EU Biodiversiteitsstrategie komt er een taakstelling op elke lidstaat af om op 30% van de landsoppervlakte beschermde natuur te realiseren en minstens 10% onder strikt natuurbeheer te brengen. De realisatie van de Europese Habitatrichtlijn, de EU Biodiversiteitsstrategie, de Kaderrichtlijn Water en de noodzaak van ander waterbeheer, koolstofopslag en klimaatbuffers geeft perspectief voor robuuste natuur en een andere natuurvriendelijke inrichting van het landschap. De uitdagingen voor een stringent klimaatbeleid gekoppeld aan een biodiversiteitsbeleid zijn groot. ‘Nature based solutions’ vormen een groot deel van de oplossing. De klimaatcrisis, de biodiversiteitscrisis en de aanpak van integraal waterbeheer, de vergroening van de landbouw en de verhoging van de leefbaarheid in de stedelijke en bebouwde omgeving moeten integraal aangepakt worden.
 
De operationele krachtlijnen zijn:
1. Robuuste niet-gecompartimenteerde valleien die ruimte geven aan natuur en water. Doelstellingen van de Kaderrichtlijn water zowel naar waterkwaliteit als structuurkwaliteit moeten worden gehaald. Ruimte voor de rivier veronderstelt ook terug hermeanderen en ‘renaturieren’, opheffen van drainage, vermijden dat kwel direct afgevangen wordt en zorgen voor waterretentie. Waterbeheer veronderstelt ook dat er voldoende aandacht komt voor de infiltratiegebieden en het behoud van de mogelijkheid tot infiltratie, resp. het verhogen ervan. Daarom is het essentieel ruimte voor rivier, voor water en natuur in de vallei te koppelen aan een groenblauwe dooradering van het agrarisch gebied waardoor de hydraulische ruwheid vergroot, de sedimentafstroom (erosie) vermindert en de infiltratiecapaciteit behouden blijft. Vanuit dit perspectief zijn ook de droge natuurgebieden op de plateaus, de flanken en de dekzanden van belang voor de Blue deal.
Krachtige uitbouw van beheerde natuurgebieden tot 10% landoppervlakte als hotspots voor biodiversiteit en met milieucondities die de kwaliteit (bv. door verminderde stikstof- en ammoniakdepositie) van de gebieden garanderen. Horen daar ook toe: het herstel van de waterhuishouding op systeemniveau, vergroten van de samenhang van de gebieden door opheffing van enclaves die de inrichting en het beheer onmogelijk maken. Deze 10% beheerde natuurreservaten zijn ingebed in 30% van de oppervlakte als beschermde natuur. Dit gaat verder dan de realisatie van de huidige instandhoudingsdoelstellingen van de Europese Habitat- en Vogelrichtlijn.
2. Een levend landbouwgebied met minstens 10% biodiversiteitsruimte in het agrarisch gebied door een groenblauwe dooradering van het agrarisch landschap met struwelen, hagen, bosjes, houtkanten, gebufferde taluds en overal brede bufferstroken die ook een biodiversiteitsfunctie hebben. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) moet dit garanderen en opnemen in haar zgn. randvoorwaarden. Dit GLB geeft uitvoering aan de Europese Green Deal en de Biodiversiteitstrategie en leidt tot een landbouw die oog heeft voor de sociale positie van de boer. Zo kan een kwaliteitsvol en beleefbaar landschap tot stand komen waarin een aangepast landbouwbeleid ook het biodiversiteits- en klimaatbeleid integreert evenals een herstelde waterhuishouding.
3. Een leefbaar stedelijk gebied en bebouwde omgeving met klimaat- en waterbuffers die tevens groenzones vormen en hitte-eilanden tegengaan. Doorvoering van een reële betonstop, terugdraaien van slecht gelegen nog niet-aangesneden woongebied, behoud van open landschappen met het wegwerken en sanering van in het verleden gegroeide kankers.