Achtergrond tekst en persbericht: Waarom Natuurpunt Oost-Brabant en Natuurpunt Bierbeek zich verzetten tegen de bouw van een kippenstal in Bierbeek

Achtergrond tekst van NP Bierbeek en NPOB ( 3 februari 2017) 

Samenvatting argumentatie tegen  kippenstal Bierbeek

1.  In strijd met de goede ruimtelijke ordening en het milieu

Bio of geen bio: de ruimtelijke ordeningsregels en de milieuvoorwaarden zijn voor iedereen dezelfde.
De aanvrager  in kwestie was op voorhand verwittigd door de gemeentelijke diensten dat dit geen geschikte locatie was. 

  • Ligging in landschappelijk waardevol agrarisch gebied, aansnijding van de gave open ruimte in strijd met het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan, niet-aansluitend bij bestaande bebouwing, schaal en materiaal van het bouwwerk, inplanting en ruimtegebruik tasten de kwaliteit van het open en homogene landschap aan.

  • De silo’s zijn niet in het plan opgenomen wat uiteraard een vertekend beeld geeft van de visuele en ruimtelijke impact.

  • Perceel ligt in erosie- en infiltratiegevoelig gebied dat van nature overstroombaar is, aanvraag is niet in overeenstemming met de hemelwaterverordening, te vrezen impact op grondwater, onvoldoende voorziening afvoer afvalwater

  • Weg is slechts 3m breed, gedeeltelijk geflankeerd door bermen en bomen, en dus ongeschikt voor zwaar vrachtwagenvervoer dat dergelijke stal meebrengt. Veiligheid is in het gedrang: de weg is onderdeel van de fietssnelweg Tienen-Leuven en dit is onverenigbaar met zwaar transport.

  • In het plan dat voorgelegd werd aan de gemeente en voorwerp was van het openbaar onderzoek, was de voorziene uitloopruimte voor de kippen onvoldoende groot om van een biokippenstal te kunnen spreken.

De gemeente Bierbeek heeft de vergunning dan ook geweigerd. Daarop is de aanvrager in beroep gegaan bij de provincie die ondanks ongunstig advies van de eigen provinciale stedenbouwkundige ambtenaar de vergunningen toch verleend heeft. De provincie heeft bijkomende voorwaarden opgelegd die echter onvoldoende gemotiveerd zijn, onvoldoende effectief zijn en op een onaanvaardbare manier tijdens de procedure het plan terloops wijzigen. De fundamentele bezwaren zoals de aantasting open ruimte en landschap, strijdigheid met de hemelwaterverordening en de onverenigbaarheid met de fietssnelweg blijven dezelfde.

2.  Het aspect bio

  • De aanvrager is geen bioboer, maar een traditionele boer. Het gaat ook niet om een kleinschalig bedrijf, maar om de derde vestiging van dit bedrijf naast o.a. een allesbehalve biologische runderstal die ook op een gave open ruimtesite gebouwd werd.

  • Bio is een label waar wettelijk een aantal voorwaarden aan verbonden zijn zoals een vijfjarige overgangsperiode. Het bio-karakter is m.a.w. niet afdwingbaar via de vergunning. De milieuvergunning wordt gegeven voor een kippenstal volgens de Vlarem-regels en daarin is niets over bio voorzien. De stedenbouwkundige vergunning wordt gegeven op basis van de planologische voorschriften en afwegingen en heeft al evenmin iets vandoen met bio of geen bio. Eenmaal de vergunning gekregen, kan de exploitant dus zonder problemen voor een traditionele uitbating kiezen.

  • Hetzelfde geldt voor de ingroening met een bio-laagstamboomgaard. Niets belet de boer er een traditionele boomgaard van te maken of deze boomgaard te rooien. De vraag is ook hoe de boomgaard oogstbaar fruit kan produceren met zo’n kippenuitloop. Het is duidelijk dat een bio-laagstamboomgaard green washing is.

  • We worden in de streek de laatste jaren geconfronteerd met meerdere aanvragen voor biokippenstallen veelal door niet-bioboeren met als enig doel een vergunning te krijgen voor een nieuwe aansnijding van de open ruimte en dit bij het publiek aanvaardbaar te maken. Meestal voldoen ze niet eens aan de criteria voor biologische teelt/kweek. Dit was hier ook het geval.

Besluit: het etiket bio wordt op dit ogenblik duidelijk misbruikt als glijmiddel om de inplanting van een zoveelste hinderlijke stal en de zoveelste aansnijding van de open ruimte verteerbaar te maken voor de buitenwereld.

3.  De praktijk

  • De ervaring leert dat wanneer een stal eenmaal opgetrokken is, er daarna meestal een aanvraag (of opeenvolgende aanvragen) voor uitbreiding komt (komen), die quasi automatisch verleend wordt (worden) omdat er toch al een stal staat. Na x-aantal jaren staat er een stal, niet voor 4.800 kippen, maar voor een veelvoud of meer. Vaak volgt ook nog een aanvraag voor een aparte woning erbij, wat veelal ook automatisch toegestaan wordt. We eindigen m.a.w. met een aanzienlijke aansnijding van de open ruimte, beslag op het milieu (verhoogde stikstof- en methaanuitstoot, negatieve effecten op bodem, grondwater, nabije waterlopen, natuurwaarden…), op de mobiliteit, onverantwoorde toename verharde oppervlakte enz.

  • De ingroening die bij de vergunning wordt opgelegd, blijft maar al te vaak dode letter of wordt maar half uitgevoerd. Er is geen controle of handhaving achteraf. Het rooien van een laagstamboomgaard is daarenboven niet vergunningplichtig en de boomgaard kan dus zonder meer verdwijnen.

  • Met name bij deze projectaanvrager is er een zeer slechte ervaring bij zijn vorige vergunning voor vestiging van een runderstal.

    • Knal tegen Park Ave Regina en Habitatgebied

    • Geen ingroening en versterking schouder holle weg (Kerselarenstraat) alhoewel de gemeente dat indertijd toegezegd had.

    • Het bekende Sint-Ermelindiswandelpad werd afgesloten waardoor een wandellus tussen Lovenjoel en Bruulbos onmogelijk werd.

    • Alhoewel in de oorspronkelijke vergunning alleen een woning geïntegreerd met de stal toegestaan was en ook is gerealiseerd, is achteraf toch een vergunning verleend voor een bijkomende, losstaande en zeer omvangrijke woning. Die er inmiddels staat, en dat op een plaats waar een andere burger nooit een vergunning voor gekregen zou hebben want in strijd met alle planologische voorschriften4.

4. Tactiek Boerenbond

Dat de Boerenbond zich ondanks de duidelijk verkeerde keuze van de locatie toch leent tot het opzetten van een groots media-event, kan niet anders geïnterpreteerd worden dan een intimidatiepoging. Daartoe wordt in de media (met behulp van alternative facts) een perceptie gecreëerd die geenszins met de werkelijkheid overeenkomt:

  • Opvoeren van ‘slachtoffers’ (jonge boeren die zogezegd een kleinschalige biostal willen opzetten) en diaboliseren van NP als groene fundamentalisten die het boeren onmogelijk maken. Dit omdat de BB geen argumenten heeft want de BB weet zeer goed dat de vergunning uitermate problematisch is.

  • Ter plekke een voorstelling voor de pers opvoeren met een opgesmukte voorstelling van de stal op canvas waarop de silo’s niet afgebeeld staan en het zaakje mooi groen ingepakt is met een bloeiende laagstamboomgaard.

  • NP imagoschade toebrengen en de boodschap geven: kijk, dit is wat we jullie aandoen als je niet akkoord gaat met de zoveelste onverantwoorde aansnijding van de open ruimte voor stallen. Over het feit dat 117 inwoners/gezinnen van Bierbeek bezwaar hebben ingediend en er ook van die kant naar de Raad voor Vergunningenbetwisting en de Raad van State gestapt is, wordt zedig gezwegen.

  • We zien trouwens in Vlaanderen een algemene trend om landbouwgrond om te zetten naar ontwikkelingsgrond en agrarische bouwgrond met grootschalige constructies (stallen, hangars enz). Die dan later bij stopzetting duur kunnen verkocht worden aan derden en zo in agrarisch gebied en de open ruimte bewoning en zonevreemde activiteiten bestendigt. De regels die voor gewone burgers gelden, gelden blijkbaar niet voor landbouwers want die kunnen door nieuwe stallen in de open ruimte op te trekken, landbouwgrond laten omtoveren tot projectgrond en in vele gevallen zelfs tot bouwgrond waarop een riante woning wordt neergezet. En dit in een tijd dat er in Vlaanderen jaarlijks 1000 agrarische bedrijven stoppen. De betonstop tegen 2040 wordt zo een lachertje. En het landschap is de grote verliezer.

  • Zie uittreksel hieronder.

Uit Natuur en Landschap 2016, 4:

Onverantwoorde agrarische bebouwing in de open ruimte

Het agrarisch gebied is meer en meer een vrijplaats voor allerhande agrarische bebouwing en bedrijfsvestigingen die niet steeds bedrijfseconomisch te motiveren zijn. Het gaat dikwijls om een vorm van projectontwikkeling of noem het platte speculatie voor de hervestiging in de open ruimte van een bestaand bedrijf dat nu aan de rand van de bebouwing ligt. De nieuwe aansnijding is dan goedkope projectgrond waarop een bedrijfsgebouw geplaatst wordt, vaak nog gesubsidieerd vanuit het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds of mogelijk gemaakt via een bedrijfsverplaatsing in een ruilverkaveling. In de meeste gevallen komt dan de oude vestiging vrij voor verkaveling ten behoeve van woningbouw. Kassa, kassa onder het mom van hervestiging. Dit terwijl er jaarlijks in elke streek een reeks agrarische bedrijfsgebouwen vrij komen die als locatie voor noodzakelijke, nieuwe bedrijvenvestigingen zouden kunnen gebruikt worden.

Hokus pokus vergunning geschorst in beroep

In onze regio hebben we met de beroepsprocedure rond de stal van Meldert geschiedenis geschreven. Alle beroepsinstanties zijn ons gevolgd. De bestemming landschappelijk waardevol agrarisch gebied moet zeer zwaar doorwegen bij de vergunningverlening. De vestiging van een nieuwe grootschalige stal in het historische landschap van de linde van Meldert kon zo voorkomen worden.

In een recent geval weigerde de gemeente Bierbeek op grond van een negatief advies van de stedenbouwkundige ambtenaar een nieuwe, derde vestiging van eenzelfde landbouwvennootschap. En dit op basis van het gemeentelijk structuurplan en de bestemming landschappelijk waardevol agrarisch gebied. In beroep verleende de Bestendige Deputatie (als collegiaal beslissingscollege) ondanks negatief advies van de provinciale stedenbouwkundige ambtenaar toch de vergunning. En dit op een betwistbare juridische basis. Onbegrijpelijk. De Bestendige Deputatie als beroepsinstantie gedraagt zich maar al te dikwijls als de zwarte hocus pocusdoos van een vergunningenfabriek. Het is een oud zeer uit het recente verleden (ook bij vorige legislatuur): gedeputeerden adverteerden publiek voor de beroepsmogelijkheid met de mededeling dat in 1 kans op 2 de vergunning zou ingewilligd worden. De vergunningenpolitiek van de Deputatie draagt dus vaak bij aan de ondermijning van een goed ruimtelijk beleid, gaat lijnrecht in tegen de zo bepleite betonstop van het landschap en staat meestal ook haaks op alles wat integraal waterbeheer betreft.

 

Antwoord van de Vlaamse overheid: versoepeling van de vergunningenregels!

Stallen bouwen in landschappelijk waardevol agrarisch gebied ligt gevoelig. Bij betwisting zijn rechtbanken doorgaans streng, met een vernietiging van de vergunning tot gevolg. En wat denk je dan? Eindelijk wordt er met het landschap rekening gehouden. Dat lijkt ook zo bij de optie voor een mogelijke betonstop en de nieuwe beleidsnota Ruimte waarin terug hoogdravende verklaringen over het belang van de open ruimte en de versterking van het stedelijk gebied te vinden zijn. Dit alles om Vlaanderen in de toekomst leefbaar te houden.

Helaas, we vergissen ons. De Vlaamse regering wil de regels voor landschappelijk waardevol agrarisch gebied versoepelen omwille van de vele uitspraken van rechters tegen de lichtzinnige vergunningen door overheden verleend.

Natuurpunt vindt die versoepeling ongepast. Landschappen takelen snel af en verdienen net een betere bescherming. Daarom pleiten we voor een meer doordacht locatiebeleid voor nieuwe boerderijen of stallen. Per jaar zetten 1.000 landbouwers hun activiteiten stop. Hun vastgoed dient op de eerste plaats voorbehouden aan de sector (maar verdwijnt nu per opbod aan anderen). Enkel als ook dat ontoereikend is, kan gezocht worden naar nieuwe plekken. Dat moet dan per regio gebeuren, en mét het landschap als belangrijk criterium. Enkel zo blijven landschappen gespaard van nieuw en onnodig beton.

 

PERSBERICHT

Natuurpunt Oost-Brabant en Natuurpunt Bierbeek hebben verzet aangetekend tegen de bouw van een kippenstal in Bierbeek. De bouw van de stal verstoort het landschap en bedreigt de veiligheid op de fietsostrade Tienen-Leuven. En dat terwijl er nog voldoende alternatieve locaties zijn in de gemeente om nieuwe landbouwbedrijven te ontwikkelen. Ook op Vlaamse schaal pleit Natuurpunt voor een andere aanpak: geef landbouwers voorrang voor het overnemen van boerderijen, in plaats van er ondernemingen in onder te brengen die niets met landbouw te maken hebben.

 

De stelling van de Boerenbond dat Natuurpunt het landbouwers onmogelijk maakt om te blijven ‘boeren’ is volstrekt onjuist.

Het is de eerste keer dat Natuurpunt beroep aantekent tegen een vergunningsprocedure in Bierbeek. Ook op Vlaams niveau is het aantal beroepen erg beperkt. Uit cijfers van minister voor Natuur Joke Schauvliege blijkt dat het over minder dan twee beroepen gaat per jaar. En dat op 20.000 landbouwbedrijven. Het lijkt erop dat er andere redenen zijn waarom landbouwers het tegenwoordig moeilijk hebben.

Kippenstal in Bierbeek

Maar de vergunning voor de bouw van de kippenstal in de Rijsmortelstraat in Bierbeek is een bijzonder geval. Volgens het ruimtelijk plan van de gemeente Bierbeek is het perceel gelegen in een Landschappelijk Waardevol Agrarisch Gebied (LWAG). Sommigen beweren dat dit dan gewoon landbouwgebied is en alles zomaar kan. Maar dit klopt niet. De wet stelt onomwonden: “De landschappelijk waardevolle agrarische gebieden zijn gebieden waarvoor bepaalde beperkingen gelden met het doel het landschap te beschermen of aan landschapsontwikkeling te doen. In deze gebieden mogen alle handelingen en werken worden uitgevoerd die overeenstemmen met de in grondkleur aangegeven bestemming, voor zover zij de schoonheidswaarde van het landschap niet in het gevaar brengen.”

De bouw van de kippenstal betekent een aantasting van het schaarse open landschap. Dat is ook de mening van de stedenbouwkundige dienst van de gemeente Bierbeek. Die stelde dat het perceel volgens het gemeentelijk structuurplan van bijzonder landschappelijk belang is en dus niet in aanmerking komt voor bebouwing, inclusief agrarische bebouwing.

Daarnaast is er een veiligheidsprobleem. Het verkeer naar de kippenstal moet via de Rijsmortelstaat rijden. Dat is een weg waarop gemotoriseerd verkeer wordt geweerd omdat ze deel uitmaakt van de fietssnelweg tussen Leuven en Tienen. Zwaar verkeer op een fietssnelweg is ronduit gevaarlijk.

Gemeente Bierbeek weigert de vergunning

Omdat het gemeentebestuur van Bierbeek die redenering volgde, weigerde ze in eerste instantie de vergunning. Tegen die beslissing werd in beroep gegaan bij de provincie Vlaams-Brabant, die de vergunning toch verleende, ondanks het negatief advies van stedenbouwkundig ambtenaar van de provincie. Een consequent gemeentelijk ruimtelijk beleid wordt zo onmogelijk gemaakt. Daarom is Natuurpunt Oost-Brabant tegen die beslissing in beroep gegaan.

Er is nog voldoende ruimte in Bierbeek om nieuwe landbouwbedrijven te bouwen. Dat bleek onlangs op de Gemeentelijke Commissie voor de Ruimtelijke Ordening (Gecoro) waar de gemeente zelf een kaart voorstelde van de agrarische gebieden waar de bezwaren niet golden.

Voorrang voor landbouwers

Daarnaast moet er ook een breder beleid worden gevoerd om boeren en platteland vooruit te helpen. Elk jaar stoppen in Vlaanderen maar liefst 1000 landbouwers (4 per dag). Ondanks het feit dat er steeds minder landbouwers zijn, wordt er voortdurend bijgebouwd op het platteland, in gebieden die aangeduid zijn voor de landbouw. Dat komt omdat de boerderijen van stoppende boeren vaak worden overgenomen door ondernemers die geen band hebben met het platteland (tuincentra, bandencentrales of groothandelaars). Voor hen is het een goedkoop alternatief voor een perceel op een lokaal bedrijventerrein. Maar het jaagt de grondprijzen voor de landbouwers omhoog.

Goed gelegen agrarisch vastgoed dat vrijkomt, dient op de eerste plaats gevrijwaard te worden voor de landbouwsector. Zo hoeft er geen bijkomende ruimte in landbouwgebied ingenomen te worden en beschermen we de schoonheid van het platteland.

Contactnatuurpunt@velpe-mene.be of npob@natuurpunt.be 

Twitter icon
Facebook icon
Google icon
e-mail icon